Dominicanen010
een gemeenschap in de steigers

Daarnaast is de gemeenschap van het klooster nog in opbouw. Sinds 2018 woont er een relatief jonge groep broeders en deze is recent uitgegroeid tot zeven dominicanen, niet alleen uit Nederland, maar ook Ghana, Polen en India. Verder zal het klooster medio 2024 verhuizen naar een nieuw pand in Rotterdam dat nu nog in de steigers staat.

Dominicanen in Rotterdam - een geschiedenis

De eerste dominicanen bezochten Rotterdam al toen de stad nog maar net gesticht was: in de veertiende, wellicht zelfs in de dertiende eeuw. De nieuwe broeders staan in een lange traditie.

Vanuit de kloosters van Utrecht, Zierikzee en Haarlem kwamen dominicanen regelmatig bedelen in de steden van het graafschap Holland. Sinds 12 augustus 1404 kunnen we het huis aanwijzen, waar zij in Rotterdam verbleven: een huis met kapel in de Lombardstraat.

Ook hadden ze een klooster in de Hoogstraat. De huidige Steigerkerk – rijksmonument sinds 2016 – getuigt van de verwoesting van Rotterdam in 1940 en de wederopbouw. Naast de kerk staat het klooster van de dominicanen.

Achterklooster

Niet ver van het huidige klooster vind je de straatnaam ‘Achterklooster’ tussen de Kipstraat en de Goudsewagenstraat. Niet zomaar een straat in het centrum van de Maasstad.

Die naam, oorspronkelijk ‘Achter ’t Clooster’ duidt op een convent dat nu in geen straten of lanen meer te vinden is; het Predikbroeder- of dominicanenklooster aan de Hoogstraat. Het stond daar vanaf 1444. In 1563 werd het door brand verwoest, daarna deels herbouwd en na de Reformatie opgeheven.

Het Steiger

Door het bombardement op Rotterdam in mei 1940 raakten de dominicanen hun kerk kwijt die zwaar beschadigd was. In de jaren '50 van de vorige eeuw werd een nieuwe kerk met een klooster ernaast gebouwd. De bedoeling was, dat de vele pastorieën die dominicanen door het land hadden, zouden uitgroeien tot kleinere, maar volwaardige kloosters, verbonden aan een city-kerk, van waaruit een zeer speciale toeleg op zielzorg, prediking en cursuswerk kon worden opgezet. "Dit gebaseerd op een werkzame spiritualiteit, midden in de culturele situatie van de moderne stad, die zou aansluiten bij en reageren op het moderne levensgevoel en de moderne problemen, waar de hedendaagse stadsbevolking mee te maken had," schrijft dominicaan Leo de Jong, die jarenlang in Rotterdam woonde.

De nieuwe kerk en klooster kregen de bijnaam Het Steiger, naar de oude verwoeste schuilkerk aan de Steigergracht aan de overkant. De dominicanen droegen de verantwoordelijkheid voor de pastorale zorg in Het Steiger tot 2014. Sindsdien valt de kerk en de zorg voor de geloofsgemeenschap onder de grotere Johannesparochie. De dominicanen blijven zo nu en dan voorgaan in de zondagse vieringen.

Nieuwe generatie - nieuwe keuzes

In 2018 maakte een groep oudere dominicanen plaats voor een nieuwe generatie broeders. Het was voor hen even zoeken naar hoe ze zich zouden moeten verhouden tot de stad. De communiteit kende in de opstartfase wat wisselingen in de gemeenschap. In 2020 maakte de COVID-pandemie het lastig de vleugels in de stad uit te slaan.

Via het bisdom Rotterdam kwam de vraag de pastorale zorg op te nemen voor het internationaal studentenpastoraat in de stad. Een wekelijkse eucharistieviering in het Engels op zondagavond, catechese, thema-avonden, individuele begeleiden en een bloeiende internationale gemeenschap van studenten en young-professionals geven vorm aan het apostolaat en de missie van de huidige communiteit. Daarnaast zijn twee broeders als respectievelijk hoogleraar en docent verbonden aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam en Tilburg University.

Van Het Steiger in de steigers

Ingegegeven door vastgoedontwikkelingen en reorganisatie van het parochie- en kloosterleven zullen de broeders medio 2024 het klooster aan het Hang verlaten om zich op een andere plaats in de stad te vestigen. Het klooster en de kerk worden verkocht. Het nieuwe kloosterpand staat nog in de steigers en wordt gereed gemaakt voor bewoning.

In het kapittel van 2022 hebben de broeders van de Belgisch-Nederlandse provincie Rotterdam aangewezen als de belangrijkste locatie voor de dominicaanse presentie van broeders in het vicariaat Nederland voor de komende jaren. De sterke afname van het aantal broeders van de afgelopen jaren en de toenemende ouderdom maakte een reorganisatie noodzakelijk.

(De huidige communiteit van Rotterdam | Beeld: dominicanen.org)