Tegelijk is er treurnis en droefheid, en daarom is er vandaag Allerzielen. Het is een dag die je niet echt een viering kunt noemen. We rouwen om de geliefden die ons verlaten hebben. We komen tot stilte en inkeer samen met alle mensen die treuren wereldwijd om geliefden die ze moeten missen. We weten ons met elkaar verenigd in de ingetogenheid die past bij deze dag.
We weten het : een mens moet nu eenmaal sterven. Het kan niet anders. Het is gang van de natuur. Alles wat geboren wordt moet vergaan, terugkeren naar de grond waaruit we geboren zijn. Het is terecht dat de bloemen er staan als uiting van het leven en de schoonheid die we met ons meedragen.
Vandaag mogen we de ontelbaren niet vergeten die omgekomen zijn in zinloze oorlogen: “altijd iemands vader, altijd iemands kind”. We denken aan de mensen die vertrapt worden zoals men onkruid uitroeit en weggooit. Ieder die deze dagen een bezoek brengt aan een of ander oorlogskerkhof staat verbijsterd over de velden vol witte kruisjes.
Wat kunnen we zeggen? Zeggen die kruisjes iets? Vallen we in Gods hand? Wat gebeurt er met de miljoenen kinderen die omkomen door artillerievuur en raketten? Wat met de ontelbaren die omkomen van honger. In welke wereld leven wij? Is het mensdom inderdaad niets meer dan een ontwikkelingfase in de diersoorten? We mogen de dieren geen onrecht aandoen: zij kennen niet de wreedheid die wél onder mensen bestaat. Zijn wij dan allen kinderen van God? Wat heeft dat te betekenen?
Misschien kan Jezus van Nazareth ons cynisme en egoïsme doorbreken. Zijn droom was een wereld in gerechtigheid en vrede. Een wereld waar ieder mens belangrijk is. Ook hij kon niet op tegen de machten van zijn dagen. Tegen de Romeinen niet maar ook tegen de religieuze leiders van zijn traditie niet. Hij heeft ook geroepen tot zijn vader en gesmeekt om de beker aan hem te laten voorbijgaan. Het is niet gebeurd. Er is geen einde aan de klaagliederen van de mensheid.
Ik denk dat Paulus ons kan helpen. Ofschoon zijn uiteenzetting in Rom. 5, 5-11 behoorlijk ingewikkeld is, vind ik toch één gedachte troostend. Hij heeft het over de Geest: ‘Gods liefde is in ons hart uitgestort door de heilige Geest die ons werd geschonken’. Daar trekken we ons aan op. Wij kunnen de wereld met al haar miserie niet omtoveren in een paradijs. Maar we kunnen wel iéts doen. En dat moéten dan ook doen. We kunnen volgens onze mogelijkheden bijdragen tot meer liefde en verbondenheid en solidariteit op de plek waar we staan. We kunnen ons hart en ons verstand open houden voor de grote verschuivingen die zich in de wereld voordoen. We kunnen vooral op eigen maat en in eigen kring meeleven met mensen die de dupe zijn van allerlei ondoorzichtige machten die ons leven bepalen. We kunnen keuzes maken. Niemand kan zijn verantwoordelijkheid ontlopen. Daarin mogen we ons gedragen weten door de geest die in ons hart is uitgestort. Zo hebben ook mensen voor ons geleefd. Hun leven is niet verloren.
Haalt het iets uit? Wie zal het zeggen! Niet alles is meetbaar. In zijn afscheidsrede (Joh. 14,1-6)spreekt Jezus zijn vrienden moed in om vertrouwen te oefenen. Jezus verwijst naar de vele kamers die het huis van zijn vader rijk is. Hij gebruikt een beeld dat bekend was in zijn dagen: het huis met de vele kamers. Het is uiteraard een tijd- en cultuurgebonden beeld. Maar het spreekt van een vertrouwen en een liefde die geïnspireerd zijn door de geest van Jezus. Ook hij heeft de wereld niet kunnen omtoveren tot een paradijs voor iedereen.. Maar hij heeft zijn geest zijn vrienden ingeblazen. Voor die geest willen we open stellen. Zijn woord “ik ben de weg, de waarheid en het leven” helpt ons te geloven dat zijn levensstijl onvergankelijke betekenis heeft.
Laten we op onze beurt moed vinden om te vertrouwen in de geest die in ons hart is uitgestort.