Heilige Maria, Moeder van God

Als we het hebben over invloed en gezag, zie je twee verschillende vormen van macht, elk op hun eigen manier. Aan de ene kant zie je “hard power” – die soort die direct in het oog springt door regels, economische en militaire kracht, of directe controle. Zo klaar als een klontje, daar kun je niet naast kijken. Maar daarnaast bestaat er “soft power” – een veel subtielere kracht die vaak veel dieper gaat. Die werkt niet door dwang maar door aantrekkingskracht, niet door bevelen maar door bezieling. Kijk maar naar hoe de cultuur, waarden en manier van leven van een land mensen over de grenzen heen kan bekoren. Als mensen uit eigen beweging ideeën omarmen, als ze zich aangetrokken voelen tot bepaalde waarden, als ze uit zichzelf meegaan in plaats van gedwongen te worden – dat is soft power op zijn best.

Dit zegt veel over Gods plan met Maria in de heilsgeschiedenis. De profeten hadden dit van in het begin door. Jesaja sprak over de maagdelijke moeder [Jesaja 7:14], en Micha had het over "zij die baren zal" [Micha 5:1-3].

Dit waren geen gewone voorspellingen – ze toonden hoe God zou werken: niet met de harde hand, maar via verbondenheid en liefde.

Als het moment daar was waarop God Zijn Zoon in de wereld wilde brengen, had Hij Maria's gezag kunnen vestigen met een goddelijk decreet, zoals “Jij bent Petrus, en op deze steenrots zal Ik mijn kerk bouwen, en de poorten van de hel zullen haar niet overweldigen" [Matteüs 16:18]. Maar Hij deed iets veel straffers – Hij tilde de natuurlijke invloed van moederliefde op tot op het hoogste niveau. Dit deed heel wat stof opwaaien in theologische kringen van de vroege Kerk. Nestorius bijvoorbeeld kwam af met het idee dat Jezus zogezegd twee personen was – één goddelijk en één menselijk – en dat Maria alleen moeder was van de menselijke Jezus.

Op het Concilie van Efeze in 431, onder leiding van de Heilige Cyrillus van Alexandrië, zagen de kerkleiders in dat het hier niet zomaar om een titel ging – ze verdedigden een fundamentele waarheid over zowel Jezus als het moederschap: je kunt geen appel doormidden delen en beweren dat het twee verschillende vruchten zijn. Met Maria als Theotokos (Moeder van God) te erkennen, gaven ze haar niet zomaar een titel – ze bevestigden dat Jezus één persoon is, volledig menselijk en volledig goddelijk, en dat Maria's band met Hem als moeder ondeelbaar was. In de kern gaat dit dogma over een relatie, net zoals het dogma van de Heilige Drie-eenheid de band tussen de drie goddelijke personen beschrijft.

De Bijbelse traditie had al een sterk voorbeeld van dit moederlijk gezag. Kijk maar naar wat er gebeurt bij Salomo, de wijste en machtigste koning van Israël, op zijn troon. Als zijn moeder Batseba de troonzaal binnenkomt, springt deze machtige koning recht, buigt voor zijn moeder en zet haar troon aan zijn rechterhand, met de belofte dat hij haar niets zal weigeren [1 Koningen 2:19]. In het rijk van David was de koningin-moeder geen gewone dame aan het hof: ze was de Gebirah, de "Grote Vrouwe". Zij was de enige die de koning recht in zijn gezicht de waarheid kon zeggen. Denk maar aan de moeder van koning Lemuel in Spreuken, die er geen doekjes om wond: "Spreek voor hen die geen stem hebben, kom op voor de rechten van de armen en behoeftigen!" [Spreuken 31:8-9].

Niemand in het hemels rijk komt in de buurt van de soft power die Maria uitoefent.

De bron van die soft power is haar unieke band met haar Zoon Jezus – zij is immers de moeder van Jezus, de Zoon van God. Als we Onze-Lieve-Vrouw aanroepen als voorspreekster, trekt de schoonheid van deze band tussen moeder en kind ons aan. Zoals Batseba de vragen van het volk voor Salomo bracht, zo spreekt Maria ten beste voor onze noden bij haar Zoon. Als het Boek Openbaring ons Maria toont "bekleed met de zon, met de maan onder haar voeten en een kroon van twaalf sterren op haar hoofd" [Openbaring 12:1], zien we hoe God deze moederlijke invloed tot haar hoogste punt verheft.

Dit is goddelijke wijsheid op haar schoonst – iets zo natuurlijk als moederliefde wordt verheven tot een hemels gezagsprincipe. Het toont dat zelfs goddelijke macht door de zachte banden van familieliefde werkt. Daarom is Maria's voorspraak zo krachtig – niet omdat ze bevelen geeft, maar door de diepe liefde tussen moeder en Zoon.

Net als bij soft power op zijn best, dwingt ze geen respect af; ze wekt het op. Ze forceert geen verandering; ze laat het groeien.

Dus als we tot Maria bidden, staan we niet voor een machtstroon, maar komen we bij een moederhart. En in Gods wijsheid is dat nog veel krachtiger.

Fotocredieten : Lawrence Lew OP