Allerzielen

Met Allerzielen zijn we vooral bezig met het tweede deel van die uitspraak. Leven met de dood van de ander.

De meesten van ons zullen dit kennen, iedereen zal al wel eens afscheid genomen hebben van een dierbare. Het beeld van het jongetje uit Gaza dat bij het uitdelen van levensmiddelen zijn moeder verloor, gaat niet meer uit mijn hoofd. Mijn neefje van anderhalf jaar die stierf aan een zwaar hartfalen, de oud-medewerkster die 69 jaar was en de strijd tegen kanker verloor – iedereen kan zijn persoonlijk rijtje opschrijven.

Waarom?Waarom moet dit gebeuren, waarom ons gezin, waarom dit kind, die moeder… Het houdt ons bezig. De lezingen van vandaag geven geen antwoord. De vraag van het “waarom” blijft open, en het is moeilijk te accepteren dat dit waarschijnlijk zo blijft.

Wat de bijbel, Jesaja, God, ons biedt is “troost”. “Hij zal de tranen van alle gezichten afwissen”. Kan dit helpen wanneer de rouw je dreigt te overmannen? Jesaja zet dit in een groter perspectief: de dood zal niet meer zijn. Het gastmaal op de berg zal ons verenigen met al onze dierbaren die ons voorgegaan zijn. Dit verschuift het antwoord waar we naar verlangen naar het hiernamaals. En toch – troost is waar we net zo goed behoefte aan hebben. Troost die gegrond is in hoop, zoals Jesaja zegt. Het is een weg die ons gewezen wordt, uit het donker naar het licht. Een reden om “blij te zijn en te juichen”!

Geen antwoord, maar een perspectief om met de dood van de ander te leren leven.

Allerzielen is ook de dag waar we volgens de traditie van de Kerk actief iets voor de overledenen kunnen doen. De ouderen onder ons herinneren zich misschien nog dat men op 2 november de kerk in en uit ging en op die manier, door elke keer bepaalde gebeden te bidden, per keer één ziel uit het vagevuur kon redden en naar de hemel helpen.

Is dit nodig, om een straffende God mild te stemmen, zodat Hij zich bedenkt? Hoe staat dit in verhouding met de boodschap van een barmhartige God? Een kind van de basisschool vertelde dat de juf gezegd had dat er geen vagevuur bestond. Ze had gezegd dat er wél een hemelschool was waar men kon leren wat men misschien nog nodig had om in de hemel te kunnen leven.

De tekst van het Evangelie van vandaag richt onze blik op het eerste gedeelte van Mascha Kaliko: Je eigen dood moet je sterven.

Wat je dan nodig hebt, is de bereidheid tot bekering, tot inzicht in hoe je geleefd hebt.

Dan mag je zoals de goede moordenaar op de onmetelijke barmhartigheid van God vertrouwen. Hij is zich er van bewust dat hij een zware misdaad gepleegd heeft, hij ontkent het niet. En toch durft hij te vragen om met Jezus naar de hemel te mogen gaan. Het wonder van de barmhartigheid is de toezegging van Jezus, zonder voorbehoud.

Dit is waarlijk een blijde boodschap die alle krampachtig streven naar volmaaktheid relativeert.

De eigen dood moet je sterven, maar met de dood van de ander moet je leven.

De teksten van Allerzielen kunnen ons helpen om deze twee aspecten van de dood beter te begrijpen. Zonder angst, maar vol vertrouwen in de grote barmhartigheid van God.