Twaalfde zondag door het jaar

Wie zeggen jullie dat Ik ben?

“Eens was Hij aan het bidden ...”: zo begint dit verhaal over Jezus. Vanuit het gebed borrelt blijkbaar de vraag op. “Wie zeggen jullie dat Ik ben?” Vlak voordat Jezus naar Jeruzalem zal afreizen, wetende dat hij daarmee zijn dood tegemoet gaat, stelt Hij deze vraag aan zijn leerlingen. De vraag wordt in die context ook een hele cruciale belangrijke vraag. Hoe zouden zijn leerlingen Hem blijven herinneren als Hij er straks niet meer is? Zouden ze trouw blijven aan hetgeen Hij hen verkondigd heeft? Hem blijven volgen, ook als Hij niet meer bij hen is?

“Wie zeggen jullie dat Ik ben?”… Er staat niet: wie denken jullie dat ik ben? Of: wie vinden jullie dat ik ben? Maar zéggen. Zeggen is waar denken en vinden aan vooraf gaat. Tenminste … dat zou toch mooi zijn. In de dominicaanse traditie kennen we daar een motto voor: contemplare et contemplata aliis tradere: overwegen en het overwogene doorgeven. Een goed motto in onze snelle tijd, waarin we, zo geneigd om gelijk onze mening willen vertellen, een oordeel al klaar hebben en de ander niet uit laten praten.

Misschien dat ook daarom voorafgaand aan de vraag eerst nog een andere vraag klinkt: “Wie zeggen de mensen dat Ik ben?” Eerst moeten we blijkbaar ons oor te luisteren leggen. Luisteren naar wat anderen zeggen en te vertellen hebben. Het kan licht werpen op de waarheid. We kunnen hierdoor iets op het spoor komen, wat wijzelf nog niet bedacht hadden en wat verrijkend of verhelderend kan zijn. De mensen antwoorden vanuit hun eigen referentiekader: Johannes de Doper, Elia, een van de oude profeten. Je kan zeggen: het zijn foute antwoorden. Maar de antwoorden werpen wel een licht op de traditie waarin Jezus staat en naar de verwachte komst van de Messias.

Maar er valt nóg iets op aan de vraag: “Wie zeggen jullie dat Ik ben?”

De vraag vraagt naar een gezamenlijk gedragen antwoord.

Precies 1700 jaar geleden kwamen de bisschoppen van het jonge christendom uit alle windstreken samen om met elkaar te spreken over deze belangrijke centrale vraag. Er bestonden toen verschillende opvattingen over het antwoord. In Nicea, het huidige Iznik in Turkije, werd stevig gediscussieerd. Was Jezus de Zoon van God; volkomen één met God? Of was hij een deel van God, zoals een druppel in de oceaan? Of leek Hij alleen maar op God? Of …

In het evangelieverhaal van Lucas is het Petrus die kort en krachtig antwoord geeft: “de Messias van God”. Maar wat betekent dat, dat Jezus de Gezalfde van God is? Het antwoord dat de bisschoppen vonden, die in Nicea samenkwamen, kennen wij nu nog steeds als de geloofsbelijdenis van Nicea. Het is de geloofsbelijdenis die alle christenen in de hele wereld met elkaar delen.

De vraag “Wie zeggen jullie dat Ik ben?” klinkt ieder jaar opnieuw,

omdat deze vraag in meerdere evangelies voorkomt. Zo wordt iedere mens en iedere generatie uitgedaagd om op zoek te gaan: om zelf en samen met anderen tot een antwoord te komen. We lezen de verhalen uit de Bijbel, horen hoe Hij Gods koninkrijk verkondigde, hoe Hij zieken genas, hoe Hij niemand uitsloot en oog had voor de geringste. Hij leeft Gods oneindige liefde voor, ook al leidt dat tot een afschuwelijke dood. En Jezus geeft gelijk een winstwaarschuwing: hem navolgen is elke dag je kruis opnemen.

Wie zeg ik, jij, wie zeggen wij, dan wie Jezus is?

Het antwoord op de vraag is volgens mij geen feitelijk, tastbaar, vaststaand gegeven, maar zal iedere keer opnieuw gezocht, besproken, overwogen en verinnerlijkt moeten worden, voordat het gelovig beaamd kan worden. Dat vergt geduldig luisteren, je openstellen voor de verhalen, maar ook horen wat anderen zeggen, leren van elkaar. De laatste grote kerkvergadering in de rooms-katholieke kerk, de ‘Synode over synodaliteit’, heeft ons hiervoor een gespreksmethode aangereikt. Deze vraag is een goede en belangrijke vraag om met elkaar te blijven bespreken. Niet alleen binnen de RK kerk,

maar ook in gesprek met mensen van de andere christelijke denominaties.